July 25, 2023

Углеводороды в нашей жизни: нефтяной дорожный битум

Углеводороды в нашей жизни: нефтяной дорожный битум

В постоянной рубрике «Углеводороды в нашей жизни» расскажем о нефтяных дорожных битумах, используемых в строительстве и ремонте дорог и аэродромов.

Нефтяные компоненты этой категории делятся на вязкие и жидкие.

Вязкие нефтяные дорожные битумы, в свою очередь, подразделяются на пять марок: БНД 40/60, БНД 60/90, БНД 90/130, БНД 130/200 и БНД 130/200. Нефтяные битумы (БН) - четырех марок: БН 60/90, БН 90/130, БН 130/200 и БН 200/300.

Аббревиатура БНД расшифровывается как «битум нефтяной дорожный», а числа после нее указывают на пределы проникания стандартной иглы при 25 °С, характеризующей степень вязкости битума. Такие битумы отличаются своим хорошим сцеплением с каменными материалами и проявляют достаточную пластичность при низких температурах, оставаясь устойчивыми к суровым климатическим условиям.

Вязкие нефтяные дорожные битумы применяются в приготовлении горячих, теплых и холодных асфальтобетонных смесей, а также для поверхностной обработки и пропитки. Кроме того, их разбавляют, чтобы получить жидкие битумы, для создания холодного асфальтобетона и других полезных целей на дорогах.

Важно понимать, что свойства дорожного битума зависят от его состава и структуры. Главные показатели - вязкость, пластичность и теплостойкость - тесно связаны между собой. При повышении содержания масел, температуры и давления вязкость снижается, а пластичность, наоборот, растет. Благодаря смолам битумы приобретают вязкие свойства, в то время как асфальтены и свободный углерод привносят в этот дорожный состав твердость, повышая температуру размягчения.

Uglevodorodlarning hayotimizdagi ahamiyati: neft yo‘l bitumi

“Uglevodorodlarning hayotimizdagi ahamiyati” doimiy ruknimizda biz qurilish va yo‘l hamda aerodromlarni ta'mirlashda ishlatiladigan neft yo‘l bitumlari haqida gaplashamiz.

Ushbu toifadagi neft komponentlari yopishqoq va suyuq turlarga ajratiladi.
Yopishqoq neft yo‘l bitumlari o‘z navbatida beshta: BND 40/60, BND 60/90, BND 90/130, BND 130/200 i BND 130/200 sinflarga bo‘linadi. Neft bitumlari esa to‘rtta: BN 60/90, BN 90/130, BN 130/200 va BN 200/300 sinfiga bo‘linadi.

BND qisqartmasi “neft yo‘l bitumi” degan ma'noni anglatib, undan keyingi sonlar esa bitumning yopishqoqlik darajasini tavsiflovchi standart ignaning 25 °S da kirish chegarasini ko‘rsatadi. Bunday bitumlar tosh materiallariga yaxshi yopishishi bilan ajralib turadi va og‘ir iqlim sharoitlariga chidamli bo‘lib, past haroratlarda yetarli cho‘ziluvchanlikni namoyish etadi.

Yopishqoq neft bitumlari issiq, iliq va sovuq asfaltbeton aralashmalarini tayyorlash, shuningdek, yuzalikka ishlov berish va shimdirish uchun qo‘llaniladi. Bundan tashqari, ularni sovuq asfal'tbetonni yaratish va yo‘llardagi boshqa foydali maqsadlarda suyuq bitumlarni olish uchun suyultirishadi.

Yo‘l bitumining xususiyatlari uning tarkibi va tuzilishiga bog‘liqligini tushunish muhimdir. Asosiy ko‘rsatkichlar - yopishqoqlik, cho‘ziluvchanlik va issiqlikka chidamlilik – bir-biri bilan chambarchas bog‘liq. Yog‘ miqdori, harorat va bosim oshganda yopishqoqlik pasayadi, cho‘ziluvchanlik esa aksincha ortadi. Qatronlar tufayli bitumlar yopishqoq xususiyatga ega bo‘ladi, asfaltenlar va erkin uglerod esa bu yo‘l birikmasini yumshash haroratini oshirgan holda qattiqlashtiradi.