April 20, 2023

Углеводороды в нашей жизни: Бензин для болидов «Формулы-1»

Сегодня сложно найти человека, который хотя бы раз в жизни не слышал о «Формуле-1». Эти автогонки регулярно собирают миллионы фанатов у экранов телевизоров и на трибунах, и считаются самым престижным и популярным видом спорта.

Первый чемпионат мира среди пилотов был проведен в 1950 году, а ее прародителем считают Чемпионат Европы по автогонкам Гран-при, проводимый с 20-х годов прошлого века.

Автомобили «Формулы-1», они же болиды, справедливо считаются чудом конструкторской мысли. Для того, чтобы машины могли развивать невероятную скорость (в среднем на профессиональных трассах она составляет 340-360 км/ч.), им нужно особое топливо.

Чем же оно отличается от обычного горючего? По техническому регламенту «Формулы-1» строго определяется состав жидкости, на которой работают болиды. В принципе, 99 процентов топлива состоит из известного всем высокооктанового бензина. Но как раз этот один процент удивительным образом влияет на скорость и поведение автомобиля.

Основываясь на различиях техники, горючее, наравне с болидами, тщательно разрабатывается профессионалами и имеет между собой небольшую разницу на круге – примерно 0,5 секунды. У каждой команды «Ф-1» рецепт топлива держится в строжайшей тайне.

Стоит отметить, что сближение гоночного и дорожного бензина началось не так давно. Лишь с 1996 года в болиды заливают топливо, соответствующее текущим стандартам «Евро», которые применяются к обычным автомобилям.

Bugungi kunda umrida bir marta bo‘lsa ham “Formula-1” haqida eshitmagan odamni topish amri mahol. Ushbu avtopoygalar muntazam ravishda oynai jahon qarshisida va tribunalarda millionlab ishqibozlarini to‘playdi va eng nufuzli va ommabop sport turi hisoblanadi.

Haydovchilar o‘rtasidagi birinchi jahon chempionati 1950-yilda o‘tkazilgan bo‘lib, uning ajdodi deb esa o‘tgan asrning 20-yillaridan buyon o‘tkazilib kelinayotgan avtopoyga bo‘yicha Gran-pri Yevropa chempionati hisoblanadi.

“Formula-1” avtomobillari, ular o‘sha bolidlar bo‘lib, haqli ravishda konstruktorlik tafakkurining mo‘jizasi hisoblanadi. Avtomobillar aql bovar qilmaydigan tezlikni (u professional trassalarda o‘rtacha 340-360 km/soatni tashkil etadi) avj oldirishi uchun ularga maxsus yoqilg‘i kerak bo‘ladi.

Ho‘sh u oddiy yonilg‘idan nimasi bilan farq qiladi? “Formula-1”ning texnik reglamenti bo‘yicha bolidlar ishlaydigan suyuqlik tarkibi qat'iy belgilangan. Umuman olganda, yoqilg‘ining 99 foizi hammaga ma'lum bo‘lgan yuqori oktanli benzindan iborat bo‘ladi. Ammo aynan shu bir foiz ajoyib tarzda avtomobilning tezligi va harakatiga ta'sir qiladi.

Texnikaning farqlariga asoslansak, yoqilg‘i, bolidlar bilan bir qatorda professionallar tomonidan sinchiklab ishlab chiqiladi va o‘zaro taxminan 0,5 sekund aylanadagi kichik farq bilan ajralib turadi. “F-1”ning har bir komandasida yoqilg‘i resepti qattiq sir saqlanadi.

Shuni ta'kidlash kerakki, poyga va yo‘l benzinining yaqinlashuvi boshlanganiga hali ko‘p bo‘lgani yo‘q. 1996 yildan boshlab bolidlarga oddiy avtomobillarga qo‘llaniladigan “Evro” ning tegishli joriy standartlariga javob beradigan yoqilg‘i quyib kelinmoqda.