June 2, 2023

Углеводороды в нашей жизни. Смазочные масла

Углеводороды в нашей жизни. Смазочные масла

Нефтяные масла представляют собой жидкие смеси высококипящих углеводородов (высокомолекулярных), главным образом алкилнафтеновых и алкилароматических соединений, которые получаются из нефти в процессе ее переработки. Температура кипения таких масел составляет примерно от 300 до 600 градусов Цельсия.

Существуют различные типы нефтяных масел в зависимости от способа их выделения из нефти:

• Дистиллятные масла - получают при вакуумной перегонке мазута.
• Остаточные масла - из остатков перегонки мазута, известных как гудрон.
• Компаундированные масла - получаются путем смешивания дистиллятных и остаточных компонентов.

Для очистки нефтяных масел применяется несколько способов: с помощью кислотно-щелочной процедуры, кислотно-контактного метода, с использованием адсорбционного процесса и других.
Наиболее распространенный тип масел - смазочные масла. Они подразделяются на шесть групп в зависимости от их применения:

1. Индустриальные. Применяются для смазывания подшипников и пар трения на металлообрабатывающих станках и промышленном оборудовании.
2. Турбинные. Используются для смазки и охлаждения подшипников паровых и газовых турбин, турбокомпрессоров и генераторов электрического тока.
3. Компрессорные. Применяются в воздушных и холодильных компрессорах.
4. Приборные масла.
5. Трансмиссионные. Используются для смазки коробок передач, ведущих мостов, механизмов рулевого управления, а также в гидравлических приводов машин и механизмов.
6. Моторные масла применяются для смазки карбюраторных, дизельных и авиационных двигателей.

Uglevodorodlarning hayotimizdagi ahamiyati. Yog‘lash uchun ishlatiladigan moylar

Neft moylari o‘zida neftni qayta ishlash jarayonida hosil bo‘ladigan asosan, alkil naft va alkil aromatik birikmalarni qayta ishlash jarayonida hosil bo‘ladigan yuqori qaynaydigan uglevodorodlar (yuqori molekulyar) ning suyuq aralashmasini ifodalaydi. Bunday moylarning qaynash harorati taxminan 300dan 600 darajagacha Selsiyni tashkil etadi.

Neftdan qanday ajralishiga qarab, neft moylarining har xil turlari mavjud:

• Distillangan moy – mazutni vakuumli haydash natijasida olinadi.
• Qoldiq moylar – gudron deb nomlanuvchi mazutni haydash natijasida paydo bo‘ladigan qoldiqlardan
• Kompaundirlangan moylar- distillangan va qoldiq komponentlarni aralashtirish yo‘li bilan olinadi.

Neft moylarini tozalash uchun bir nechta usullarni qo‘llash mumkin: kislota-ishqorli amaliyotlar, kislota-kontakt usuli yordamida, adsorbsionli jarayon va boshqalardan foydalaniladi.

Eng keng tarqalgan moy turi bu – yog‘lash uchun ishlatiladigan moylardir. Ular qo‘llanilishiga qarab oltita guruhga bo‘linadi:

1. Sanoatlashgan. Metallga ishlov beradigan dastgohlar va sanoat uskunalarida podshipniklar va ishqalanish bug‘larini yog‘lash uchun qo‘llaniladi.
2. Turbinali. Ular bug‘ va gaz trubinalari, turbokompressorlar va elektr toki generatorlarining podshipniklarini yog‘lash uchun ishlatiladi.
3. Kompressor. Havo va sovutish kompressorlarida qo‘llaniladi.
4. Asbob-uskuna moylari.
5. Transmission. Peredacha qutilari, yetaklovchi ko‘priklar, boshqaruv mexanizmlari, shuningdek, mmoshina va mexanizmlarning gidravlik uzatmalarini yog‘lash uchun ishlatiladi.
6. Motor moylari karbyurator, dizel va aviasion dvigatellarini yog‘lash uchun qo‘llaniladi.